Przygotowany w lipcu 2015 projekt programu „Pomoc państwa w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów na lata 2014-2023” jest – w ocenie Fundacji Pro Kolej – dokumentem ważnym i potrzebnym. Na duże uznanie zasługuje zawarta w nim propozycja istotnego zwiększenia skali nakładów na utrzymanie infrastruktury kolejowej oraz skierowania do PKP PLK S.A. środków umożliwiających obniżenie stawek dostępu do infrastruktury kolejowej.
Są to działania, które środowisko kolejowe, w tym również Fundacja postulowały od dłuższego czasu, tym bardziej, że wszystkie dotychczasowe próby stabilizacji ram finansowych działalności narodowego zarządcy infrastruktury kolejowej oraz ograniczenia luki w środkach utrzymaniowych pozostawały w sferze analiz i projektów nie znajdując finalizacji. Jednym ze skutków zaniechań w tym zakresie była również przegrana przez Polskę sprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości w Luksemburgu 30 maja 2013 sprawą C-512/10. Projekt „Programu…” jest więc pierwszym zwiastunem korekty dotychczasowej polityki odnośnie dostępu do infrastruktury kolejowej zawartej m.in. w deklaracjach składanych Komisji Europejskiej przez stronę polską.
W ocenie Fundacji Pro Kolej, zaproponowana w projekcie „Programu…” kwota na poziomie 40 mld zł określa minimum, niezbędne do utrzymania i wykorzystania efektów inwestycji w infrastrukturę kolejową oraz równolegle implementacji krajowego i europejskiego prawa regulującego maksymalną wysokość stawek dostępu do infrastruktury.
Jednocześnie z pozytywną oceną projektu dokumentu, chcielibyśmy podkreślić, że do osiągnięcia założonych celów niezbędne jest precyzyjne zdefiniowanie obowiązków zarządcy infrastruktury, projekcji stawek dostępu oraz minimalnych parametrów, jakie muszą być zagwarantowane w związku z uzyskaniem dofinansowania ze środków publicznych. Przy tej okazji należałoby zwrócić uwagę na następujące kwestie:
Ponadto, przy okazji implementacji programu należy zagwarantować mechanizm okresowego przeglądu klasyfikacji kategorii utrzymaniowych poszczególnych odcinków i linii kolejowych – w powiązaniu z oczekiwaniami organizatorów przewozów oraz przewoźników pasażerskich i towarowych. Dostosowując do realiów rynkowych definicję minimalnych parametrów infrastruktury prędkości dla odcinków kategorii C należy podnieść z 30km/h do 50 km/h, a dla kategorii D utrzymywać standard minimalny – bez planów trwałego wyłączenia z eksploatacji.